Urbanizacja na obrzeżach łacińskiej Europy. Studium komparatystyczne rozwoju miast i krajobrazów miejskich w Irlandii, Prusach i Inflantach w XII-XIV wieku : Anna Maleszka

Urbanizacja na obrzeżach łacińskiej Europy. Studium komparatystyczne rozwoju miast i krajobrazów miejskich w Irlandii, Prusach i Inflantach w XII-XIV wieku : Anna Maleszka

Książka historyczna Anny Maleszki pt. Urbanizacja na obrzeżach łacińskiej Europy. Studium komparatystyczne rozwoju miast i krajobrazów miejskich w Irlandii, Prusach i Inflantach w XII-XIV wieku : […] Celem studium jest analiza urbanizacji – początków i wczesnego rozwoju miast i miejskiego krajobrazu – w trzech krajach  w średniowieczu: anglonormańskiej Irlandii, Prusach krzyżackich oraz Inflantach, z wykorzystaniem metody porównawczej. Jako anglonormańską Irlandię należy tu rozumieć obszary, na których doszło do anglonormańskiej kolonizacji miejskiej i wiejskiej w czasach panowania Plantagenetów. Jako Prusy – ziemie poddane władzy zakonu krzyżackiego, tj. ziemię chełmińską, Prusy właściwe, Pomorze Gdańskie oraz władztwa biskupów pruskich: chełmińskiego, pomezańskiego, warmińskiego i sambijskiego. Inflanty oznaczają średniowieczny obszar dzisiejszej Estonii i Łotwy, poddany władzy zakonów rycerskich, arcybiskupa ryskiego, biskupów Kurlandii, Dorpatu i Ozylii, a także przez pewien czas króla Danii. Ramy czasowe pracy rozciągają się od drugiej połowy XII wieku, na którą przypadł początek działalności Anglonormanów w Irlandii (1170 r.), i od pierwszej połowy XIII wieku, czasu założenia Rygi i początku działalności krzyżaków w ziemi chełmińskiej, do końca XIV wieku (z nielicznymi wyjątkami), więc okresu, kiedy w tych trzech krajach funkcjonował już zasadniczy zręb sieci miejskiej.

 (fragment Wstępu)

Spis treści:

Wstęp  /IX

CZĘŚĆ I. MIASTA W PRZESTRZENI

Czynniki przyrodnicze i kulturowe a strategie rozwoju miast w Irlandii, Prusach i Inflantach   /1

Uwagi wprowadzające  /3

Rozdział 1. Irlandia anglonormańska  /11

1.1. Źródła i metodologia  /11

1.2. Początki podboju Irlandii przez Anglonormanów  /18

1.3. Dublin i jego region  /25

1.4. Władztwo Meath, władztwo Trim i hrabstwo Meath  /43

1.5. Hrabstwo Louth  /70

1.6. Hrabiostwo Ulsteru  /80

1.7. Władztwo Leinsteru i jego kontynuacje  /96

1.8. Munster /151

1.8.1. Hrabstwo i Honor Waterford (Decies)  /151

1.8.2. Hrabstwa Cork (Desmond) i Kerry  /159

1.8.3. Hrabstwo Munsteru (Limerick i Tipperary) i władztwo Clare (Thomond)  /179

1.9. Władztwo Connachtu i hrabstwo Roscommon  /215

1.10. Sieć miejska w Irlandii  /231

Rozdział 2. Prusy krzyżackie  /237

2.1. Źródła i metodologia  /237

2.2. Geneza podboju i zarys jego przyrodniczo-społecznych uwarunkowań  /243

2.3. Ziemia chełmińska  /249

2.4. Prusy Górne: Pomezania, Pogezania, Warmia i Sambia  /259

2.5. Ziemia lubawska i sasińska  /276

2.6. Prusy Dolne i Puszcza Galindzka (Mazury)  /281

2.7. Dominia biskupie: chełmińskie, pomezańskie, warmińskie /291

2.8. Pomorze Gdańskie  /303

2.9. Sieć miejska w Prusach  /313

Rozdział 3. Inflanty  /317

3.1. Źródła i metodologia  /317

3.2. Warunki i początki podboju Inflant  /320

3.3. Inflanty biskupów  /324

3.4. Inflanty zakonów rycerskich  329

3.5. Sieć miejska w Inflantach  /339

Komparatystyka /342

CZĘŚĆ II. PRZESTRZEŃ W MIASTACH

Modele i analiza układów przestrzennych miast lokacyjnych i ich tendencje rozwojowe względem cech topograficznych przestrzeni w Irlandii, Prusach i Inflantach  /359

Uwagi wprowadzające  /361

Rozdział 1. Umiejscowienie układów przestrzennych względem lokalnych elementów krajobrazu  /365

1.1. Układy miast a formy terenu (równiny, pagórki, doliny, terasy)  /366

1.2. Układy miast a cieki wodne, jeziora i wybrzeża mórz  /382

1.3. Funkcja obronna a funkcja graniczna rzek  /417

Rozdział 2. Modele układu przestrzennego, jego elementy i relacje między nimi  /425

2.1. Granice miast, ich rozmiary i mury miejskie  /426

2.2. Układy i modele układów przestrzennych  /439

2.3. Elementy układów  /471

2.3.1. Działki miejskie i ziemie mieszczan  /471

2.3.2. Rynek i jego wyposażenie  /489

2.3.3. Siedziba władcy terytorialnego  /498

2.3.4. Kościół parafialny i miejskie klasztory  /506

Rozdział 3. Tendencje rozwojowe /516

3.1. Wykraczanie poza układ /518

3.1.1. Oxmantown  /518

3.1.2. Poszerzenie układu a przedmieście miasta /521

3.1.3. Nowe Miasto  /526

3.1.4. Irishtown  /530

3.2. Modyfikacja w obrębie układu  /532

Podsumowanie /537

Aneks  /540

CZĘŚĆ III. USTRÓJ

Analiza porównawcza źródeł praw miejskich, standardów i rozwiązań prawnych dla funkcjonowania gmin miast lokacyjnych Irlandii, Prus i Inflant  /575

Uwagi wprowadzające /577

Rozdział 1. Pochodzenie praw miejskich w Anglii i Rzeszy i koncepcja miejskości  /583

1.1. Rozwój miejskiego prawa w Anglii  /583

1.2. Rozwój miejskiego prawa w Rzeszy  /598

1.3. Uwagi podsumowujące  /614  

Rozdział 2. Źródła prawa i porządku polityczno-społecznego w miastach lokacyjnych w Irlandii, Prusach i Inflantach  /616

2.1. Prawo powszechne, prawo krajowe  /617

2.2. Przywilej lokacyjnych  /621

2.3. Prawo zwyczajowe a miejskie ustawodawstwo  /633

2.3.1. Prusy i Inflanty  /633

2.3.2. Irlandia  /640

2.3.3. Uwagi podsumowujące  /645

Rozdział 3. Miejskie władze i sądownictwo w Irlandii, Prusach i Inflantach  /647

3.1. Urzędy i władze  /647

3.2. Sądownictwo  /659

Rozdział 4. Mieszczanie, ich prawa i obowiązki w Irlandii, Prusach i Inflantach  /669

4.1. Adresaci przywilejów  /670

4.2. Kupiec i handel a miasto  /679

4.3. Obywatel wobec władz miejskich i sąsiadów  /687

4.4. Mieszczanin wobec pana i kraju  /696

Podsumowanie  /704

Zakończenie  /707

Bibliografia  /713

Wykaz map  /790

Wykaz ilustracji  /793

Indeks geograficzny  /794

Indeks osób  /813

Książka historyczna ukazała się nakładem wydawnictwa Towarzystwa Naukowego w Toruniu.

Strona wydawnictwa.

PS

Opis zaczerpnięty ze strony sklepu stara-szuflada.pl