Aleksandra Losik-Sidorska : Katalog nagrobków Piastowskich
Aleksandra Losik-Sidorska : Katalog nagrobków Piastowskich
“Pochodzenie i losy dynastii Piastów stanowią niewątpliwie punkt wyjścia wszelkich badań nad powstaniem i rozwojem średniowiecznego państwa polskiego. Prezentowany katalog nagrobków piastowskich przedstawia poświęcone Piastom obiekty sepulkralne pogrupowane według linii dynastii piastowskiej, a następnie uszeregowane chronologicznie według dat śmierci osób upamiętnianych na prezentowanych zabytkach. Układ karty katalogowej uwzględnia obecną lokalizację pomnika nagrobnego, jego opis zewnętrzny, informacje genealogiczne na temat zmarłego, dzieje obiektu oraz literaturę przedmiotu. W opisach uwzględniono wymiary obiektu, materiał, z którego został wykonany, przedstawienie figuralne zmarłego, jego symbolikę, towarzyszącą mu heraldykę oraz streszczenie inskrypcji. Zaprezentowano stan zachowania zabytku i omówiono zabiegi konserwatorskie, jakim go poddano, a ponadto wskazano datację i warsztat wykonawcy, jeśli nie są one przedmiotem dyskusji naukowej. Informacje genealogiczne obejmują wiadomości o najbliższej rodzinie zmarłego (zwłaszcza rodzicach), zakresie jego władzy terytorialnej oraz okolicznościach śmierci i uwzględniają też dalsze fakty/dane niezbędne do właściwego odczytania treści pomników nagrobnych. W sekcji „geneza i dzieje nagrobka” przedstawione zostały najważniejsze ustalenia badaczy związane z omawianym obiektem, a dotyczące warsztatu, datacji, fundatorów oraz treści ideowych. Zabytki omawiane są – o ile stan badań na to pozwala – w szerokim kontekście, z uwzględnieniem pola semantycznego świątyń i kaplic nagrobnych. Zagadnieniem omawianym w każdym przypadku jest związek obiektu z miejscem pochówku. Szczególną uwagę zwrócono z jednej strony na ewentualną zmianę lokalizacji pomnika nagrobnego oraz jego przebudowę, z drugiej na przenoszenie lub naruszenie szczątków ludzkich (czy to w wyniku zbezczeszczenia, czy też z powodu rozbudowy świątyni). Całość zamyka wybrana bibliografia, w której zawarto opracowania dotyczące biografii zmarłego oraz poświęconego mu nagrobka z zakresu historii sztuki, archeologii oraz historii.
Badania, których owocem jest poniższy katalog, stanowiły również punkt wyjścia eksploracji terenowych wybranych nekropolii piastowskich, w ramach których wraz z uczonymi z innych dyscyplin, tj. genetykami i antropologami (zrzeszonymi w Poznańskim Centrum Archeogenomiki) dokonano pobrania próbek antropologicznych ze szczątków męskich przedstawicieli dynastii piastowskiej w celu przeprowadzenia badań DNA.”
Opracowanie ukazało się nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
