Grzegorz Kiarszys : Atomowi żołnierze wolności. Archeologia magazynów broni jądrowej w Polsce

Grzegorz Kiarszys : Atomowi żołnierze wolności. Archeologia magazynów broni jądrowej w Polsce

„W okresie zimnej wojny istniało wiele miejsc objętych tajemnicą państwo­wą, które mają dziś bardzo szczątkową dokumentację. Do grupy tej zaliczają się także trzy magazyny amunicji atomowej, powstałe w Polsce w końcu lat 60. XX wieku. Obiekty te zbudowano w ramach przedsięwzięcia o krypto­nimie „Wisła” w Dobrowie (Podborsku) w pobliżu Białogardu (obiekt 3001), Sypniewie (Brzeźnicy-Kolonii) koło Jastrowia (obiekt 3002) i Grochowie (Templewie) nieopodal Trzemeszna Lubuskiego (obiekt 3003). W świetle umów zawartych pomiędzy rządami ZSRR i PRL w miejscach tych składo­wano taktyczną broń jądrową przeznaczoną dla jednostek Wojska Polskiego. Mimo stosunkowo obszernych akt przechowywanych w polskich archiwach, historia magazynów taktycznej broni jądrowej pełna jest luk, domysłów i niedomówień. Tworzą ją także skrawki informacji rozrzucone poza granica­mi kraju, często na innych kontynentach. Ich losy to nie tylko dzieje trzech stosunkowo niewielkich, ściśle tajnych radzieckich baz wojskowych, egzy­stujących w czasie pokoju swym sennym rytmem. Jest to także material­ne świadectwo realizacji przedsięwzięcia, w które zaangażowano olbrzymie środki i dziesiątki tysięcy ludzi w wielu krajach świata. Był to również obszar zmagań służb wywiadowczych, po których pozostały odtajnione raporty i zo­brazowania satelitarne. 

Celem tej książki jest przedstawienie potencjału poznawczego badań archeologicznych w studiach nad obiektami wojskowymi okresu zimnej wojny. Nie mniej istotnym zagadnieniem jest funkcjonowanie ich materialnych pozo­stałości we współczesnej świadomości społecznej. Od pewnego czasu cieszą się one bowiem rosnącym zainteresowaniem. Pozwala to na zaobserwowanie procesu, w rezultacie którego do niedawna pozbawione znaczenia miejsca stają się dziedzictwem kulturowym.”

Książka ukazała się nakładem wydawnictwa Uniwersytetu Szczecińskiego.